کتاب خط و فرهنگ

نویسنده: ذبیح بهروز

از اوایل سده‌‌‌‌ی دوم هجری تا سده‌‌‌‌های چهارم و پنجم در ایران، تاریخ خط و افتخار داشتن خط‌‌‌‌های کامل و گوناگون زمینه‌‌‌‌ی بحث و جدالی سخت و طولانی بوده و سرانجام این جدال‌‌‌‌ها باعث از بین بردن آثار باستانی و جعل مدرک‌‌‌‌ها و روایت‌‌‌‌های بسیاری شده است که برجسته‌‌‌‌ترین یادگارهای آن، تغییر اسم حرف‌‌‌‌های معجم به الفبا و بر هم زدن ترتیب حرف‌‌‌‌ها و حدیث ابوذر غفاری درباره‌‌‌‌ی فرود آمدن الفبا از آسمان برای آدم است.

بیش از هزار سال پیش حمزه‌‌‌‌ی اصفهانی، کتاب مفصل ویژه‌‌‌‌ای نوشته و در آن پس از برشمردن خط‌‌‌‌های گوناگون ایران باستان و اعتراض بر چند روایت جعلی درباره‌‌‌‌ی مخترعان خط، عیب‌‌‌‌های خط عربی را شرح داده و تصریح کرده است که حرف‌‌‌‌های خط عربی، برابر اساس حکمت نبوده است.

از نویسندگان مشهوری که پس از حمزه‌‌‌‌ی اصفهانی به عیب‌‌‌‌های خط اشاره کرده‌‌‌‌اند، ابوریحان است؛ ولی‌‌‌‌ روی‌ هم‌ رفته پس از فتنه مغول و کشتار بی‌‌‌‌دریغ مردم و ویرانی شهرها و نابودی آثار شهرآیینی، به ویژه در مشرق ایران، آتش این جدال تاریخی خاموش شد و بعدها مطلب تازه‌‌‌‌ای درباره‌‌‌‌ی تاریخ و مخترع و گونه‌‌‌‌های خط به نظر نرسیده است؛ ولی‌‌‌‌ نویسش کتاب‌‌‌‌های تجوید به فارسی و عربی و پژوهش‌‌‌‌های صداشناسی از چند هزار سال پیش به این سو همیشه در ایران دنباله داشته است.

فهرست

مقصود از نگارش
دیباچه
مسأله‌ی تغییر یا تکمیل خط در ایران و اروپا
آموزش و پرورش
شرح آموزش حروف به تفصیل
ملاحظات
کم‌هوش
آموزش لالها
مدارک تاریخی و علمی و فنی خط در ایران
تذکرات چندی مربوط به تاریخ خط و تمدن
تمدن باستانی سرزمینهای شرقی آریایی
تمدن باستانی سرزمینهای شمالی آریایی
تمدن باستانی سرزمینهای غربی آریایی
اصطلاح جدید ویرس به جای آریایی
اصطلاح جدید آرامی و سامی
اسور یا سوبارتو
اسکندریه
خاتمه
درباره‌ی روش آموزش با کودک‌دبیره

این کتاب در 233 صفحه ازسوی انتشارات فروهر به چاپ رسیده است.