کتاب روابط فرهنگی ایرانیان و ترکان
45.000 تومان
کتاب روابط فرهنگی ایرانیان و ترکان
از دوران باستان تا سلجوقیان
نویسنده: دکتر کامروز خسروی جاوید
تاریخنگاری فرهنگی و بررسی تاریخ اجتماعی یکی از مهم‌ترین مباحث و شاخه‌های علم تاریخ در عصر مدرن را شکل می‌دهد. یکی از گرایش‌های این تاریخنگاری، بررسی مناسبت‌های اجتماعی میان ملت‌های همسایه و دادوستدهای فرهنگی میان آنهاست. روابط فرهنگی میان ایرانیان و ترکان از اهمیت و گستردگی بسزایی برخوردار است و در این کتاب کوشش شده به شاخص‌ترین وجوه این روابط پرداخته شود.
مبانی تئوریک این پژوهش بر اساس نظریۀ «تبادلات فرهنگی» شکل گرفته که بر اساس آن، دادوستد و وام‌گیری فرهنگی میان قوم‌های همسایه و نیز قوم‌های مهاجم و زیردستان بومی آنها، از اساسیترین پدیده‌های تمدن به شمار می‌رود. این نظریه بر مهاجرت پی‌درپی قوم‌ها و نشستن آنها بر جای یکدیگر و تأثیرپذیری تازه‌واردان از قوم‌های بومی، به‌ویژه در امور فرهنگی، دینی، هنری و ادبی تأکید بسیار دارد، به‌ویژه هر گاه قوم‌های نورسیده، در مقایسه با بومیان، فرهنگ و اقتصاد فرودستی داشته باشند. نمونۀ این تأثیرپذیری را در مهاجرت قوم‌های سامی اکدی و سپس آرامی به قلمرو فرهنگ سومری و تأثیرپذیری ژرف این قوم‌های تازه‌وارد از فرهنگ سومری می‌توان دید.
هرچند تاریخ سیاسی ایرانیان و ترکان و تسلط سیاسی ترکان بر ایران از سوی محققان ایرانی و بیگانۀ بسیاری مورد پژوهش و بررسی قرار گرفته، اما مسئلۀ روابط فرهنگی موجود میان ایرانیان و ترکان و تأثیرات اجتماعی‌ای که این دو بر یکدیگر داشته‌اند، کمتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به اهمیت موضوع برای دریافت و شناخت بهتر زندگی اجتماعی و فرهنگی ایرانیان در این بخش از تاریخ خود و نیز اهمیتی که این مطلب در درک رفتار سیاسی امروز دولت‌های ایرانی و ترکی دارد، به این مسئله در این کتاب پرداخته شده است.
در فصل اول کتاب به همسایگی قوم‌های ایرانی با ترکان باستان اشاره شده و همچنین نگاهی کلی به جغرافیای اوراسیا انداخته شده است.
بی‌گمان دین از مهم‌ترین و اساسیترین نمودهای زیست انسانی و ارکان زندگی اجتماعی و فرهنگی مردمان است. این امر به‌ویژه در جامعه‌های باستانی که شالودۀ آن را مذهب شکل می‌داد، بارزتر و آشکارتر است. در جامعۀ باستانی مذهب به مثابۀ ستون فقرات اجتماع، ژرف‌ترین و پردامنه‌ترین تأثیرها را بر ساختار اجتماعی، تنظیم مناسبات آن و رفتارهای اخلاقی، جهان‌بینی و نگرش به پدیدارهای عالم، فلسفۀ سیاسی و شکل و صورت و غایت سیاست‌ورزی و حکمرانی، آداب و مراسم آیینی و اساطیری و … داشته است. دربارۀ تأثیرات دینی در فصل دوم بررسی صورت گرفته است.
بی‌تردید مراسم آیینی خاکسپاری به همراه دین و آیین مذهبی قوم‌های گوناگون ایرانی به میان ترکان راه یافته است. در فصل سوم کوشیده شده ردپای این تأثیرات مورد بررسی قرار گرفته و ویژگی‌های مشترک آن نشان داده شود.
قوم‌های گوناگون ایرانی و نیز ترکان روایت‌ها و قصه‌های بسیاری دربارۀ نیای نخستین و نیز زایش و بالندگی او در میان این قوم‌ها داشته‌اند. به نظر می‌رسد در بسیاری موارد اینگونه روایت‌های اسطوره‌ای آغازین به همراه اسطوره‌ها و آیین‌های دیگر در چارچوب نفوذ دین‌ها و باورها و نیز شیوه‌های زندگی قوم‌های ایران به میان ترکان باستان راه یافته باشد. در فصل چهارم کتاب بررسی چند نمونه از این موارد انجام شده است.
تا پایان قرن نوزدهم تورانی‌ها و هویت آنها میان شرق‌شناسان موضوعی مناقشه‌انگیز بوده است. اما با شکوفایی عصر علمی، گسترش تحقیقات شرق‌شناسی و دست‌آوردهای نوینی که به یاری کاوش‌های گسترده و پرشمار باستان‌شناسی از یک‌سو و پیشرفت و دقیق‌تر شدن دانش‌های دیگر به دست آمد، اندک‌اندک پرتو بیشتری بر این بخش کم‌شناختۀ تاریخ مشرق‌زمین افتاد. فصل پنجم کتاب اختصاص به بررسی مفهوم توران و هویت قومی و نژادی تورانیان دارد.
در عهد باستان ساکنان استپ‌های آسیای مرکزی و داخلی را قوم‌های ایرانی سکایی ـ سرمتی، ماساژت‌ها و … شکل می‌دادند؛ اما از واپسین دهه‌های عهد ساسانی، با از راه رسیدن ترکان، تغییراتی در بافت قومی استپ روی داد و اندک‌اندک قوم‌های ترک جایگزین تیره‌های ایرانی کوچنده شدند. در فصل پایانی کتاب نخست با بهره‌گیری از کتاب‌های تاریخ‌نگاران اسلامی سده‌های نخستین اسلامی به وضعیت قومی و جغرافیایی جمعیتی و فرهنگی منطقۀ آسیای مرکزی ایرانی پراخته شده و در نهایت مطالبی دربارۀ پیامدهای ورود ترکان به جهان ایرانی و مناسبات میان ایرانیان و ترکان در دستگاه حکومتی پس از سامانیان ارائه شده است.
این کتاب در 318 صفحه از سوی انتشارات هزار کرمان به چاپ رسیده است.
ناموجود
Loading...
نقد و بررسی‌ها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.